درباره نقش و تاثیر رهبر معظم انقلاب در دفاع مقدس نکات و محورهای مهمی در خاطرات رزمندگان، مسئولان و اسناد دفاع مقدس وجود دارد، از جمله اثرگذاری و بهبود روحیه رزمندگان، جلب حمایت مردم در کمک به جبهه‌ها و ایجاد روحیه و انگیزه در بین مردم، برخورد مقتدرانه ایشان با تخلفات و کارشکنی‌های افراد امثال بنی‌صدر، برنامه‌ریزی و تلاش برای شکست حصر آبادان و آزادسازی سوسنگرد، ارائه گزارشهای به موقع به امام راحل تنها بخشی از گفتنی‌هاست.با رسیدن خبر تهاجم دشمن به شهرهای جنوبی و غرب کشور، ایشان به سوی جنوب شتافتند و ضمن بررسی اوضاع، با عشق شوق جهاد، با لباس رزم و سلاح در دست به همراه رزمندگان در رزم و شناسایی شبانه از همان روزهای ابتدایی دفاع شرکت کردند.ساماندهی ستاد جنگهای نامنظم در همین روزها اتفاق افتاد. ایشان با حضور در سنگر نمازجمعه فراخوان عمومی دادند و عاشقان اسلام، قرآن و امام(ره) و میهن را از سراسر کشور به حضور در دفاع در برابر دشمنانی که در پی ریشه‌کن کردن انقلاب نوپای مردم ایران بودند دعوت کردند و خود دوباره به جبهه و میان رزمندگان و خطوط مقاومت شتافتند و داوطلبان عاشق را سازماندهی کردند.آن روزها جبهه‌ها سرپرستی نداشت. ایشان با حضورشان در جبهه و میان رزمندگان ضمن امیدواری به آنها، با نظارت، سازماندهی و هدایت میدانی، هسته‌های اولیه مقاومت سپاه و بسیج را در جبهه‌های جنوب تشکیل دادند و رزمندگان و نیز داوطلبان ارتشی را با تعیین فرمانده انسجام بخشیدند. مثلا برای رزمندگان که در شهر سوسنگرد در برابر دشمن مقاومت می‌کردند، یک افسر ارتشی را فرمانده قرار دادند.
ایشان شورای عالی دفاع را در متن مسائل جنگ قرار دادند. به عنوان نماینده امام (ره) در شورای عالی دفاع که در متن جبهه‌ها و در بین رزمندگان حضور فعال داشتند، بهترین نما را از جنگ برای شورای عالی دفاع می‌آوردند و چشم و دست امام(ره) در جهاد مقدس مردم قهرمان شدند و با رساندن اطلاعات به امام(ره) زمینه اجرای فرامین و تدابیر ایشان در جبهه‌ها را با همت مضاعف و کار سختی‌ناپذیر و مثال‌زدنی خود، فراهم کردند. ایشان در آن روزهای خون و شهادت که بنی‌صدر و منافقین تلاش داشتند بین صفوف به هم فشرده ارتش و سپاه و نیروهای مردمی اختلاف بیندازند با لباس ساده سربازی در بین رزمندگان حرکت می‌کردند.ایشان که ما را به همت مضاعف و تلاش بیشتر می‌خواند خود برای امام(ره) این‌گونه بود: دارای همت مضاعف در سیره تبعیت از امام، و دارای تلاش مضاعف در امور جبهه‌ها.
درباره حضور و نقش راهبردی تعیین‌کننده ایشان در مسند نمایندگی امام(ره) و سپس ریاست شورای عالی دفاع در دفاع مقدس و در هنگام ریاست‌جمهوری به چند محور می‌توان اشاره کرد: 1- حضور بسیجی‌وار در روزهای حساس دفاع به عنوان چشم باز حضرت امام و معنویت و پشت‌گرمی رزمندگان 2- فراخوان و سازماندهی هسته‌های اولیه نیروهای مردمی و بسیجیان حاضر در جبهه‌ها3- هدایت جنگهای نامنظم و چریکی در اوایل جنگ تحمیلی 4- سرپرستی و هماهنگ کردن نیروهای ارتش، سپاه و بسیج در عملیات مقاومت و مقابله با دشمن 5- نقش‌آفرینی در عملیات‌های بزرگ با نظارت عالی و انسجام بخشی به فرماندهان ارتش و سپاه 6- حضور فعال در طراحی و فرماندهی عملیاتها 7- تلاش پیوسته در رفع مشکلات رزمی و پشتیبانی جبهه‌ها در سراسر کشور در ارتباط با ائمه جمعه، استانداران و مسئولین 8- مقابله با سیاستهای خائنانه بنی‌صدر در اداره جنگ و رویارویی با اندیشه لیبرالی آمریکایی حاکم بر نحوه مصاف با دشمن که گاه بوی خیانت و جرم از آن استشمام می‌شد
9- بازدید و سرکشی از جبهه‌های جنوب و غرب کشور و ارتباط مستقیم و تنگاتنگ با رزمندگان خطوط مقدم و مردم مقاوم و شجاع 10- تبیین ابعاد سیاسی جنگ تحمیلی و انتقال پیام حماسه دفاع مقدس ملت ایران از طریق سخنرانی در مجامع بین‌المللی و مصاحبه با رسانه‌های جهانی و خنثی کردن عملیات روانی دشمن - 11- تقویت نقش مردم در جنگ و دفاع مقدس از طریق ایراد خطبه و حضور در تجمع رزمندگان و حضور موثر در جبهه‌ها و تبلیغ جهاد و معنویت و ابلاغ سلام حضرت امام(ره) به رزمندگان به عنوان بهترین هدیه جان‌بخش 12- حمایت و پشتیبانی از گروه‌های معارضین مسلمان عراقی برای سازماندهی و تحرک و تشدید عملیات علیه رژیم بعثی صدام و ظرفیت‌سازی برای آینده جامعه اسلامی عراق.
مطالعه و بررسی روند دفاع مقدس بیانگر نقش مهم و محوری رهبر معظم انقلاب است، به گونه‌ای که حضور ایشان در آن ایام در منطقه از الطاف خاصه الهی به مردم ایران محسوب می‌شد. 23 آبان 59 رهبر انقلاب در شورای عالی دفاع که بنی‌صدر رئیس آن بود نگرانی خود را از جان حدود 500 جوان که در سوسنگرد در برابر عراق دفاع می‌کردند ابراز فرمودند و این جلسه را وادار کردند به یک مصوبه که بنی‌صدر را موظف کرد برای سوسنگرد اقدام کند.اولین خیانت بنی‌صدر در همین جلسه ظاهر شد، او با زرنگی و ترفند، فرافکنی کرد و گفت: من دارم مسئله سوسنگرد را حل می‌کنم.
جلسه شورای عالی دفاع تعطیل شد. آقا از جلسه بیرون آمدند و راهی جبهه شدند. روز یکشنبه رسیدند به جبهه و با استاندارخوزستان، شهید چمران، فرماندهان ارتش و سپاه جلسه تشکیل دادند و طرح عملیاتی آزادسازی سوسنگرد را تهیه کردند.عراق هم داشت می‌کوبید و خود را به سوسنگرد نزدیک می‌کرد و حلقه محاصره این شهر را تنگ می‌کرد. رزمندگان اسلام هم مردانه مقاومت می‌کردند به‌طوریکه روحیه این همه تیپ و لشکر زرهی و مکانیزه عراق را تضعیف و حرکت آنها را کند کرده بودند. روز 25 آبان آقا با بنی‌صدر که در دزفول بود تماس گرفتند و گفتند: شما دستور بدهید که تیپ دولشکر زرهی اهواز در عملیات آزادسازی سوسنگرد شرکت کند. بنی‌صدر هم با سنگینی گفت که شما بروید در لشکر، نیروها را تشویق کنید، نوازش کنید، من هم دستور می‌دهم، آقا رفتند به محل لشکر و با فرماندهان صحبت کردند آنها آماده کردند، امیرشهید فلاحی هم آنجا بر کارهای ارتش سرپرستی و نظارت می‌کردند و رئیس ستاد ارتش هم بودند.او خاطر جمع که عملیات صبح فردا انجام می‌شود تا ساعت 11، 12 شب با فرماندهان راجع به جزئیات عملیات صحبت کردند. وقتی رفتند استراحت کنند، چمران آمد پشت در و در زد، آقا بلند شوید!... چه شده؟ فرمانده لشکر 92 زرهی می‌گوید به من ابلاغ شده فردا تیپ دو در عملیات شرکت نکند، یعنی این که تیپ دو فقط با دستور بنی‌صدر حرکت می‌کند.آقا خیلی ناراحت شدند و تلفنی دغدغه‌شان را توسط آقای اشراقی به حضرت امام اطلاع دادند.آقای اشراقی به آقا دستور امام را ابلاغ فرمودند که «فردا سوسنگرد باید آزاد شود» آقا با تکیه بر این نظر ولایی امام و با نگاهی عقلانی خودشان که نمی‌شود صبر کرد تا فردا بنی‌صدر دستور بدهد که جلو بیاید، ممکن است تا 11 صبح طول بکشد و جوانان ما در سوسنگرد قتل عام بشوند، همان شب دست به نامه بردند و دو نامه نوشتند که در اختیار ستاد کل هست، یکی خطاب به فرمانده لشکر 92 و دیگری به شهید فلاحی. به لشکر 92 فرمودند: شما آماده باشید محکم که فردا راس ساعت سه در عملیات شرکت کنید اگر شرکت نکنید جوانان ما در سوسنگرد قتل عام می‌شوند و مسئولیت شکست اهواز و دسترسی دشمن به مرکز استان خوزستان برعهده آن کسی خواهد بود که این کارشکنی‌ها را می‌کند.نامه را می‌دهند، به شهید چمران، ایشان هم زیر نامه می‌نویسند من هم اعلام جرم می‌کنم، نامه را می‌فرستند برای فرمانده لشکر 92 و شهید فلاحی. تیپ دو آماده می‌شود که صبح وارد عملیات بشود.
الحمدلله صبح 26 آبان با این همت و تلاش مضاعف رهبر عزیز ما، تیپ دو و سه لشکر 92 زرهی اهواز از شمال، دو گروهان سپاه و جنگهای نامنظم و یک یگان پیاده از لشکر 77 خراسان روی جاده سوسنگرد از ابوحیظه به سوسنگرد حمله می‌کنند. لشکرهای زرهی عراق که محاصره سوسنگرد را تنگ کرده بودند با این هجمه نیروهای مصمم و عاشق و بسیجی مواجه شدند. تعدادی از تانکهایشان را بسیجی‌های خط‌شکن‌زدند و دودش بلند شد و هوانیروز تعداد دیگری از تانکهای آنها را زد. تانکهای عراقی از شرق و جنوب سوسنگرد فرار کردند و ساعت 11 یگانهای مقدم رزمندگان اسلام وارد سوسنگرد شدند. جوانانی که در سوسنگرد مقاومت می‌کردند و 100 نفر شهید داده بودند خوشحال شدند و اشک شوق ریختند. همدیگر را در آغوش گرفتند سوسنگرد آزاد شد و اهواز از تهدید عراق خارج شد و پایه امید برای پیروزی‌های بعدی در عملیات شکست حصر آبادان، فتح المبین، طریق‌القدس و بیت‌المقدس ریخته شد.
این است نقش رهبری برکات عملیات سوسنگرد در چند محور خلاصه شده: 1- نشان دادن مقاومت مردمی و رزمندگان برای دفاع از سرزمین ایران و عقب راندن اشغالگران بعثی 2- افشای خیانت بنی‌صدر با دستور وی در عدم اعزام بموقع یگانها از سوی ارتش برای آزادسازی سوسنگرد- 3- هوشمندی و درایت مقام معظم رهبری و نقش راهبردی ایشان در عرصه دفاع مقدس بویژه در حوزه مدیریت، طراحی و اجرای عملیات آزادسازی سوسنگرد و همت مضاعف ایشان در اجرای امر امام(ره) 4- ضرورت توجه همه جانبه به حوادث و رخدادها و مقاصد سرنوشت‌ساز و تاریخی دفاع مقدس بخصوص آزادسازی خرمشهر 5- حقانیت رهبری و ضرورت برجسته‌سازی نقش‌آفرینی‌های ایشان در هشت سال دفاع مقدس برای نسل جوان و مسئولیت دستگاه‌ها، مراکز و نهادهای متولی امر تدوین تاریخ دفاع مقدس.